هزاران نشریه علمی-پژوهشی و علمی-ترویجی و آموزشی در ایران منتشر می‌شوند. بعید می‌دانم که جز دانشجویان تخصصی آن رشته‌ها و داور و ویراستار احتمالا کسی آنها را بخواند. من داوری خاصی روی اعتبار یا ارزش این پژوهش‌ها ندارم ولی فکر می‌کنم خواندن خلاصه‌ای آنها اگر به زبانی نوشته شوند که خیلی تخصصی نباشد برای همه ما خوب است.
اگر زن باشید حتما دریافتی از آزارهای خیابانی کلامی و غیرکلامی دارید، حتی اگر خود شخصا آن را تجربه نکرده باشید حتما در مورد آن شنیده‌اید یا نصیحت‌ها و اخطارهایی در مورد حفاظت خود از این دست آزارها شنیده یا حتی داده‌اید. اما سوال این است که به شکل واقعی میزان تجربه آزار جنسی (کلامی، غیر کلامی و جسمی) در میان زنان تا چه اندازه است و اینکه آیا ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی زنان تاثیری در اعمال آزار جنسی علیه آنها دارد یا خیر؟ سوالی که در بزنگاه‌هایی بحث‌های زیادی را در شبکه‌های اجتماعی برانگیخته و نظرات گاه متناقضی در مورد آن وجود دارد. پژوهشی که خلاصه آن را خواهم نوشت قصد داشته تا به روشی نظام‌مند به این پرسش پاسخ بدهد و بعد پاسخ‌های خود را با نتایج دیگر پژوهش‌ها مقایسه کند.
آزار جنسی یکی از انواع خشونت علیه زنان است که شامل طیفی از حرکات، رفتار و اعمال جنسی نامطلوب، مانند نگاه‌های هیز تا تجاوز جنسی است. در مقاله‌ای که خلاصه نتایج آن را خواهیم خواند میزان تجربه انواع آزار جنسی (کلامی، غیر کلامی و جسمی) و عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر آن در میان زنان ۲۵ تا ۵۰ سال ساکن شهر ساری بررسی شده است.
چنانچه در مقاله توضیح داده می‌شود زنان از هرگونه صحبت آزادانه در مورد آزارجنسی طفره رفته و یا حتی توضیح دادن در مورد تجربه این آزار را رد می‌کنند. به طور کلی می‌توان مزاحمت جنسی (آزار جنسی) را طیفی از حرکات، رفتار و اعمال جنسی نامطلوب، مانند نگاه‌های هیز تا تجاوز جنسی، در نظر گرفت.
تحقیقات قبلی انجام شده در این زمینه نشان می‌دهد که میزان تعرض از نوع متلک‌های زننده ۵/۹۲ درصد، لمس اعضای بدن ۵/۴۲ درصد و نگاه‌های معنی‌دار ۵/۷۷ درصد بوده است. تحقیق دیگری که در شیراز و درسال ۹۱ انجام شده نشان می‌دهد که مزاحمت‌های بصری (مثل خیره نگاه‌کردن) بیشترین شیوع را داشته و پس از آن مزاحمت‌های کلامی، لمسی و تعقیبی قرار دارند. در مورد آزار جنسی در محل کار به گفته نویسندگان کار تجربی چندانی در ایران انجام نشده ولی در گزارشی که سال ۸۲ توسط کمیته جمع‌آوری اسناد و گزارش‌های ستاد مبارزه با «خشونت علیه زنان» منتشر شده رواج گسترده آزار جنسی زنان در محیط کار مورد تایید قرار گرفته است. در پژوهش دیگری همه زنان پاسخگو بر این نظر اجماع داشتند که آزار جنسی در محیط کار از سوی مردانی اعمال می‌شود که به لحاظ منزلتی و اجتماعی بالاتر از زنان قربانی هستند.
در پژوهش مورد نظر ما انواع مزاحمت جنسی به این شکل دسته‌بندی شده است:
اول؛ مزاحمت‌های کلامی شامل: شوخی‌ها و طنزهای جنسی؛ گفتن داستان‌های جنسی؛ پرسش در مورد زندگی شخصی و جنسی؛ کنایه‌های جنسی در گفتار؛ اظهار نظر جنسی در مورد ظاهر و لباس و زیبایی؛ ارائه پیشنهاد یا دعوت به رابطه جنسی ناخواسته؛ توصیف و تمجید و قربان-صدقه رفتن؛ ابراز علاقه؛ متلک‌های زننده
دوم؛ مزاحمت‌های غیرکلامی شامل: نگاه‌های هیز و شهوت‌آلود؛ چشم‌چرانی؛ چشمک‌زدن؛ نشان‌دادن تصاویر نامناسب جنسی؛ نگاه خیره
سوم؛ مزاحمت‌های جسمی شامل: لمس کردن ناجور و نامناسب بدن، دست و…؛ نوازش کردن؛ نزدیک شدن زیاد به زن؛ گرفتن دست‌ها؛ برخورد جنسی به زور
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که در میان اشکال سه‌گانه مزاحمت‌های جنسی مزاحمت غیرکلامی توسط تمامی زنان (۹/۳۴ در سطح پایین و ۱/۶۵ در سطح بالا) تجربه شده است و فقط ۷/۴ از زنان تجربه مزاحمت جسمی نداشته‌اند. پژوهشگران این تحقیق یافته‌های خود را با مطالعات دیگری که در سال ۸۹ و ۹۱ در تهران و شیراز انجام شده بود مقایسه کردند و همین نتایج تایید شد.
تا اینجا نتایج این پژوهش نشان می‌هد که تجربه انواع مزاحمت‌های جنسی تقریبا برای اکثریت جامعه مورد مطالعه، مشاهده شده است. اما پرسش دیگری که باقی است این اس که آیا زنان با ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی متفاوت، مقدار مزاحمت جنسی متفاوتی را تجربه می‌کنند؟
بر اساس یافته‌های این پژوهش میزان تجربه مزاحمت کلامی بین زنان مجرد و مطلقه بیش از گروه‌های دیگر است. در بعد مزاحمت غیرکلامی، علاوه بر اینکه تمامی زنان تجربه آن را اعلام کرده‌اند، از نظر تجربه مزاحمت غیرکلامی نیز زنان مجرد و مطلقه سطح بالاتری از مزاحمت را تجربه کرده‌اند. نویسندگان مقاله در تحلیل چرایی بالابودن مقدار مزاحمت کلامی و غیرکلامی برای سه گروه مجرد، مطلقه و متاهل به جوان‌تر بودن این گروه از زنان اشاره کرده‌اند.
از یافته‌های دیگر این پژوهش تاثیر مدرک تحصیلی زنان بر تجربه میزان خشونت است. طبق یافته‌های این پژوهش مدرک تحصیلی زنان باعث می‌شود که تجربه بیشتری از آزار جنسی را داشته باشند که از نظر نویسندگان مقاله مرتبط با حضور بیشتر این زنان در فضای عمومی است. همان دلیلی که برای زنان شاغل نیز وجود دارد.
در نهایت نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد که زنان با هر ویژگی اجتماعی و اقتصادی در معرض مزاحمت جنسی قرار دارند، لذا تجربه این ناهنجاری اجتماعی برای این گروه متاثر از متغیر جنسیت است.درست فهمیدید: معنای این حرف این است که «فقط زن بودن» باعث می‌شود در معرض آزارهای کلامی، غیر کلامی و جسمی باشید.
